Herinrichting en herstel van beken langs de Maas

Samen met Rijkswaterstaat, Waterschap Limburg en Waterschap Aa en Maas werkt Drift al geruime tijd aan herstel en herinrichting van beken langs de Maas. Nadat in 2007 al een serie streefbeelden en verkennende maatregelen voor verschillende typen beken waren opgesteld (klik hier), is hieraan in 2017 (samen met Bureau Waardenburg) vervolg gegeven met een verkenning van herinrichtingskansen voor 20 beken en watergangen langs de Maas. Dit is gebeurd vanuit het gezamenlijke KRW-programma van de waterbeheerders.

Het betrof beekmondingen die we als ‘hooghangend fruit’ kunnen betitelen: beken waarvan nog niet duidelijk was of er kansen lagen, en zo ja wat die kansen dan waren. Ook is gekeken hoe kosteneffectief maatregelen waren, en wat voor praktische knelpunten overwonnen moeten worden. Verschillende typen beken en watergangen vroegen uiteindelijk om verschillende typen maatregelen:

Bij sommige beekmondingen, als het Geldernsch-Nierskanaal, kan het verwijderen van steenbestorting veel opleveren; echter, omdat we langs de Maas in een (recent hoger) gestuwd systeem werken, is ook nagedacht over hoe insnijding van beekmondingen en het verlies van sediment aan de rivier verkleind kon worden, bijv. door drempels uit dood hout of uit verwijderde breuksteen aan te brengen.

Andere, vaak gegraven lossingen, als de Kleefse Beek of de Stepkensbeek, hebben door hun korte loop naar de Maas, baat bij een langere, meer logische route, waarbij ze ook weer mogen meanderen en het verval kleiner wordt (zodat stuwtjes kunnen verdwijnen).

Ecologisch wellicht de meest aansprekende maatregelen, is de aanleg van kwelgeulen, op locaties waar de beekjes in feite gegraven afwateringen van voormalige grondwatergevoede relictgeulen zijn. Dit fenomeen doet zich vooral langs de Terrassenmaas in Noordelijk Limburg voor. ‘Beekjes’ als de Heijense Leigraaf en de Looise Graaf liggen op plaatsen die erg kansrijk zijn om heldere kwelwatergeulen opnieuw te herstellen. Het herstel van kwelgeulen kent bovendien goede meekoppelkansen met het dijkenprogramma van Limburg. Ook boogmeanders van de Bedijkte Maas, zoals in de Diedensche Uiterdijk, kunnen in relatie met dijkaanleg hersteld worden.